Na današnji dan, 14. septembar

Tweet

1219 - Proglašena je autokefalnost Srpske pravoslavne crkve,koju je kod romejskog (vizantijski) cara Teodora I Laskarisa i nikejskog patrijarha Manojla I Haritopula izdejstvovao Sava Nemanjić, potom prvi srpski arhiepiskop, sa sedištem u manastiru Žiča. Car Dušan je 1346. uzdigao srpsku crkvu u rang patrijaršije. Uspostavljanje srpske patrijaršije značilo je ostvarivanje duhovnog jedinstva srpskog naroda sa ostalim narodima koji su živeli u Dušanovom carstvu. Ono je, međutim, značilo i sukob sa obnovljenom Vizantijom i carigradskim patrijarhom. Posle pada srpske države pod tursku vlast, patrijaršija je prestala da postoji. Obnovljena je 1557. godine, na zauzimanje Mehmeda Sokolovića, koji je za patrijarha postavio svog brata Makarija. 1321 - Umro je italijanski pisac i mislilac Dante Aligijeri (pravo ime Aligijeri Durante) najveći italijanski pesnik. Izučavao je jezike, pravo i filozofiju, a bavio se i politikom, zbog čega je 1302. doživotno proteran iz rodne Firence. Odbio je da se vrati u Firencu i kada je 1316. pomilovan, pa je i umro u izgnanstvu, u Raveni. U delu "Božanstvena komedija" na više mesta je pominjao Srbe i srpskog kralja Milutina. Ostala dela: "Novi život" (sa autobiografskim crtama), "O pisanju na vulgarnom jeziku", "Rime", filozofski spis "Gozba", "O monarhiji", "Ekloge", "Poslanice". 1523 - Umro je papa Adrijan VI, jedini Holanđanin poglavar rimokatoličke crkve u njenoj istoriji. Papa je postao u januaru 1522. i njegov pontifikat trajao je nepune dve godine. Nije uspeo da ostvari zamisao o zajedništvu evropskih zemalja u ratu protiv Osmanskog carstva. 1812 - Francuski car Napoleon I ušao je u Moskvu, koju su Rusi u povlačenju zapalili, sprečivši zimovanje i snabdevanje njegovih trupa. Francuske trupe će ubrzo početi povlačenje pošto im je bilo onemogućeno svako snabdevanje. Iz Rusije se na kraju povuklo svega nekoliko desetina hiljada vojnika iako je Napoleon u pohod na Rusiju krenuo s vojskom od oko 600.000 vojnika. 1829 - Posle poraza u ratu koji je 1828. započela protiv Rusije, Turska je u Jedrenu potpisala mirovni ugovor kojim je Rusiji prepustila deltu Dunava i kavkasku crnomorsku obalu. Na osnovu Jedrenskog mira, 1830. Srbija je dobila hatišerif (sultanov ukaz) o samoupravi, a Grčka nezavisnost. 1842 - Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, proglašen je na narodnoj skupštini, održanoj na Vračaru, za kneza Srbije pošto su ustavobranitelji proterali Mihaila Obrenovića. Zbog suprotstavljanja ustavobraniteljskom Savetu i delimičnog vezivanja za Austriju, jedna struja ustavobranitelja zbacila ga je 1858. na Svetoandrejskoj skupštini i vratila na presto kneza Miloša Obrenovića. U vreme njegove vladavine objavljeno je "Načertanije" Ilije Garašanina (neka vrsta spoljnopolitičkog programa), donet je Građanski zakonik (1844.) i reformisano sudstvo, a Srbiji su 1856. na Pariskom kongresu date garancije velikih sila. Njegova vladavina obeležena je opštim napretkom Srbije. Knez Aleksandar doveo je u tadašnju Srbiju mnoštvo školovanih Srba iz Austrije, većinom iz Vojvodine, što je bio jedan od razloga nezadovoljstva. 1852 - Umro je engleski fildmaršal, vojvoda Artur Velzli Velington, koji se proslavio pobedom nad Napoleonom 1815. kod Vaterloa. 1852 - Rođen je srpski pisac Simo Matavulj, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma. Pisao je bogatim i sočnim jezikom pripovetke iz života rodne Dalmacije kao i Beograda u kojem je docnije živeo. Imao je veliki dar posmatranja kao i sposobnost živopisnog slikanja i ljudi i njihovog okruženja. Prevodio je francuske pisce Mopasana, Zolu, Molijera. Dela: romani "Bakonja fra Brne", "Uskok", zbirke pripovedaka "Iz primorskog života", "S mora i planine", "Beogradske priče". 1860 - U Beogradu je umro srpski knez Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka 1815. Izborio je Srbiji autonomiju 1830, a za sebe naslednu titulu kneza. Zbačen je 1839, ali se vratio na srpski presto 1858. 1927 - Isidora Dankan, slavna američka igračica, koja se smatra začetnikom modernog baleta, umrla je u Nici kada se ešarpa koju je imala oko vrata zaplela u točkove otvorenog automobila kojim je upravljala. 1939 - Helikopter "VS-300" ruskog konstruktora Igora Sikorskog, koji je emigrirao u SAD, izveo je prvi uspešan helikopterski let u istoriji vazduhoplovstva. 1959 - Sovjetska "Luna 2" postala je prvi vasionski brod koji se spustio na Mesec. 2009 - Umro je američki glumac Patrik Svejzi. Najpoznatije uloge ostvario je u filmovima "Prljavi ples" (koji je svojevremeno bio veliki hit) i "Duh". Bio je poznat je i kao odličan profesionalni plesač, karijeru je i započeo u mjuziklima na Brodveju.   Izvor: Zanimljive informacije

1219 - Proglašena je autokefalnost Srpske pravoslavne crkve,koju je kod romejskog (vizantijski) cara Teodora I Laskarisa i nikejskog patrijarha Manojla I Haritopula izdejstvovao Sava Nemanjić, potom prvi srpski arhiepiskop, sa sedištem u manastiru Žiča. Car Dušan je 1346. uzdigao srpsku crkvu u rang patrijaršije. Uspostavljanje srpske patrijaršije značilo je ostvarivanje duhovnog jedinstva srpskog naroda sa ostalim narodima koji su živeli u Dušanovom carstvu. Ono je, međutim, značilo i sukob sa obnovljenom Vizantijom i carigradskim patrijarhom. Posle pada srpske države pod tursku vlast, patrijaršija je prestala da postoji. Obnovljena je 1557. godine, na zauzimanje Mehmeda Sokolovića, koji je za patrijarha postavio svog brata Makarija.

1321 - Umro je italijanski pisac i mislilac Dante Aligijeri (pravo ime Aligijeri Durante) najveći italijanski pesnik. Izučavao je jezike, pravo i filozofiju, a bavio se i politikom, zbog čega je 1302. doživotno proteran iz rodne Firence. Odbio je da se vrati u Firencu i kada je 1316. pomilovan, pa je i umro u izgnanstvu, u Raveni. U delu "Božanstvena komedija" na više mesta je pominjao Srbe i srpskog kralja Milutina. Ostala dela: "Novi život" (sa autobiografskim crtama), "O pisanju na vulgarnom jeziku", "Rime", filozofski spis "Gozba", "O monarhiji", "Ekloge", "Poslanice".

1523 - Umro je papa Adrijan VI, jedini Holanđanin poglavar rimokatoličke crkve u njenoj istoriji. Papa je postao u januaru 1522. i njegov pontifikat trajao je nepune dve godine. Nije uspeo da ostvari zamisao o zajedništvu evropskih zemalja u ratu protiv Osmanskog carstva.

1812 - Francuski car Napoleon I ušao je u Moskvu, koju su Rusi u povlačenju zapalili, sprečivši zimovanje i snabdevanje njegovih trupa. Francuske trupe će ubrzo početi povlačenje pošto im je bilo onemogućeno svako snabdevanje. Iz Rusije se na kraju povuklo svega nekoliko desetina hiljada vojnika iako je Napoleon u pohod na Rusiju krenuo s vojskom od oko 600.000 vojnika.

1829 - Posle poraza u ratu koji je 1828. započela protiv Rusije, Turska je u Jedrenu potpisala mirovni ugovor kojim je Rusiji prepustila deltu Dunava i kavkasku crnomorsku obalu. Na osnovu Jedrenskog mira, 1830. Srbija je dobila hatišerif (sultanov ukaz) o samoupravi, a Grčka nezavisnost.

1842 - Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, proglašen je na narodnoj skupštini, održanoj na Vračaru, za kneza Srbije pošto su ustavobranitelji proterali Mihaila Obrenovića. Zbog suprotstavljanja ustavobraniteljskom Savetu i delimičnog vezivanja za Austriju, jedna struja ustavobranitelja zbacila ga je 1858. na Svetoandrejskoj skupštini i vratila na presto kneza Miloša Obrenovića. U vreme njegove vladavine objavljeno je "Načertanije" Ilije Garašanina (neka vrsta spoljnopolitičkog programa), donet je Građanski zakonik (1844.) i reformisano sudstvo, a Srbiji su 1856. na Pariskom kongresu date garancije velikih sila. Njegova vladavina obeležena je opštim napretkom Srbije. Knez Aleksandar doveo je u tadašnju Srbiju mnoštvo školovanih Srba iz Austrije, većinom iz Vojvodine, što je bio jedan od razloga nezadovoljstva.

1852 - Umro je engleski fildmaršal, vojvoda Artur Velzli Velington, koji se proslavio pobedom nad Napoleonom 1815. kod Vaterloa.

1852 - Rođen je srpski pisac Simo Matavulj, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma. Pisao je bogatim i sočnim jezikom pripovetke iz života rodne Dalmacije kao i Beograda u kojem je docnije živeo. Imao je veliki dar posmatranja kao i sposobnost živopisnog slikanja i ljudi i njihovog okruženja. Prevodio je francuske pisce Mopasana, Zolu, Molijera. Dela: romani "Bakonja fra Brne", "Uskok", zbirke pripovedaka "Iz primorskog života", "S mora i planine", "Beogradske priče".

1860 - U Beogradu je umro srpski knez Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka 1815. Izborio je Srbiji autonomiju 1830, a za sebe naslednu titulu kneza. Zbačen je 1839, ali se vratio na srpski presto 1858.

1927 - Isidora Dankan, slavna američka igračica, koja se smatra začetnikom modernog baleta, umrla je u Nici kada se ešarpa koju je imala oko vrata zaplela u točkove otvorenog automobila kojim je upravljala.

1939 - Helikopter "VS-300" ruskog konstruktora Igora Sikorskog, koji je emigrirao u SAD, izveo je prvi uspešan helikopterski let u istoriji vazduhoplovstva.

1959 - Sovjetska "Luna 2" postala je prvi vasionski brod koji se spustio na Mesec.

2009 - Umro je američki glumac Patrik Svejzi. Najpoznatije uloge ostvario je u filmovima "Prljavi ples" (koji je svojevremeno bio veliki hit) i "Duh". Bio je poznat je i kao odličan profesionalni plesač, karijeru je i započeo u mjuziklima na Brodveju.

 

Izvor: Zanimljive informacije