Na današnji dan, 09. septembar

Tweet

1087 - Umro je engleski kralj Vilijam I, nazvan Vilijam Osvajač, pre dolaska na presto 1066. normanski vojvoda, prvi normanski kralj Engleske, tvorac engleskog feudalizma - pošto je vezao seljake za zemlju. S normanskim i francuskim riterima je, uz blagoslov pape, upao u Englesku i 1066. u bici kod Hestingsa u južnoj Engleskoj pobedio vojsku kralja Harolda. Potom je kao engleski monarh konfiskovao posede anglosaksonskog plemstva. Njegovo osvajanje označiće početak nove epohe u istoriji Engleske. 1585 - Rođen je francuski državnik, kardinal Rišelje, koji je kao svemoćni ministar inostranih poslova i rata (vojske) kralja Luja XIII postavio cilj da Francusku učini prvom silom Evrope. Gradeći apsolutističku monarhiju ograničio je uticaj crkve, pape i plemstva. Ugušio je ustanak hugenota (francuskih protestanata) i lišio ih političkih prava, ali im je ostavio versku slobodu. Zemlju je uveo u Tridesetogodišnji rat da bi oslabio moć Nemačkog carstva (Habzburga). U tom verskom ratu Francuska je iako katolička zemlja ratovala na strani protestanata. Nastavio je kolonijalno širenje Francuske i počeo kolonizaciju u severnoj Americi (Kvebek). Pomagao je razvoj poljoprivrede, trgovine i prosvete. Osnovao je 1635. Francusku akademiju. 1737 - Rođen je italijanski lekar i prirodnjak Luiđi Galvani, koji je 1789. pronašao galvanski elektricitet i nazvao ga "životinjskim magnetizmom". Njegovo ime nose mnogi instrumenti i oznake u elektromagnetizmu i elektrotehnici. 1772 - Rođen je Joakim Vujić, književnik i prevodilac. Joakim Vujić je bio učitelj, književnik, putopisac, ali pre svega, prvi organizator pozorišne umetnosti u Srbiji. Prevodio je, glumio, bio reditelj, scenograf, tehničar koji pomera zavesu, štampa plakate... U Mađarskom pozorištu u Pešti je 1813. godine prikazao prvu pozorišnu predstavu na srpskom jeziku "Kreštalice". Putovao je, i u svakom mestu gde su živeli Srbi, Temišvaru, Novom Sadu, Aradu, Segedinu i Pančevu osnivao pozorišne trupe. Na poziv kneza Miloša odlazi u Kragujevac, gde 1835. godine otvara "Prvi knjažesko-serbski teatar" i postaje njegov direktor. U ovom dvorskom teatru predstave su igrane samo u prisustvu Miloša Obrenovića. Prvu srpsku profesionalnu teatarsku družinu "Leteće diletantsko pozorište" Vujić je osnovao u Novom Sadu 1838. godine. Narodno pozorište u Kragujevcu nosi njegovo ime, kao i susreti profesionalnih pozorišta Srbije. 1828 - Rođen je ruski pisac Lav Nikolajevič Tolstoj, jedan od najvećih književnika u istoriji. Prva dela je napisao na Kavkazu, gde se kao dobrovoljac borio protiv Turaka. Posle Krimskog rata, u kojem je bio oficir, povukao se na porodično imanje u Jasnu Poljanu. Razobličavao je teško društveno stanje u Rusiji, pisao protiv braka iz interesa, nepravednih sudova, rata, licemerja crkvenih zvaničnika, plemstva, carskog samodržavlja. Slikao je bedu seljaštva. Ruska crkva ga je ekskomunicirala. Umro je 1910. odbivši prethodno da se izmiri s Crkvom. Dela: romani "Rat i mir", "Vaskrsenje", "Ana Karenjina", pripovetke "Sevastopoljske priče", "Kozaci", "Otac Sergije", "Krojcerova sonata", "Hadži-Murat", "Narodne priče", drame "Živi leš", "Carstvo mraka", "Svetlost u tami svetli", studije "Šta je umetnost", "Moja ispovest", "U čemu je moja vera", "Ne mogu da ćutim!", "Pa šta da radimo?", memoarsko delo "Detinjstvo, Dečaštvo, Mladost". 1898 - Umro je francuski pisac Stefan Malarme, preteča simbolista. Znatno je uticao na na naredne generacije francuskih literata. Dela: "Popodne jednog fauna", "Pesme i proza". 1923 - Obavljen prvi noćni let u istoriji svetskog vazduhoplovstva na liniji Pariz - Beograd - Bukurešt - Istambul. 1976 - Umro je kineski revolucionar i državnik Mao Cedung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu. Prve jedinice kineske Crvene armije stvorio je s Ču Deom 1931, a rukovođenje partijom je preuzeo 1935. U oktobru 1934. s Čuom je poveo "Dugi marš" svojih jedinica, što se pokazalo odlučujućim u građanskom ratu protiv pristalica Čang Kaj Šeka (kineski nacionalisti) i u borbama protiv japanske okupacione armije. I u vreme kada je staljinizam bio odbačen u Sovjetskom Savezu ostao je dosledan njegovoj viziji komunističkog sistema. 2003 - Umro je američki nuklearni fizičar Edvard Teler, nazvan "ocem hidrogenske bombe", jedan od najistaknutijih fizičara 20. veka. Doktorirao je 1930. u Lajpcigu, gde je s Vernerom Hajzenbergom uspostavio temelje nuklearne fizike. Zaintrigiran hidrogenskom fuzijom, u radu na tom oružju učestvovao je do 1952. godine kada je u Pacifiku testirana prva "H-bomba". Izvor: Zanimljive informacije

1087 - Umro je engleski kralj Vilijam I, nazvan Vilijam Osvajač, pre dolaska na presto 1066. normanski vojvoda, prvi normanski kralj Engleske, tvorac engleskog feudalizma - pošto je vezao seljake za zemlju. S normanskim i francuskim riterima je, uz blagoslov pape, upao u Englesku i 1066. u bici kod Hestingsa u južnoj Engleskoj pobedio vojsku kralja Harolda. Potom je kao engleski monarh konfiskovao posede anglosaksonskog plemstva. Njegovo osvajanje označiće početak nove epohe u istoriji Engleske.

1585 - Rođen je francuski državnik, kardinal Rišelje, koji je kao svemoćni ministar inostranih poslova i rata (vojske) kralja Luja XIII postavio cilj da Francusku učini prvom silom Evrope. Gradeći apsolutističku monarhiju ograničio je uticaj crkve, pape i plemstva. Ugušio je ustanak hugenota (francuskih protestanata) i lišio ih političkih prava, ali im je ostavio versku slobodu. Zemlju je uveo u Tridesetogodišnji rat da bi oslabio moć Nemačkog carstva (Habzburga). U tom verskom ratu Francuska je iako katolička zemlja ratovala na strani protestanata. Nastavio je kolonijalno širenje Francuske i počeo kolonizaciju u severnoj Americi (Kvebek). Pomagao je razvoj poljoprivrede, trgovine i prosvete. Osnovao je 1635. Francusku akademiju.

1737 - Rođen je italijanski lekar i prirodnjak Luiđi Galvani, koji je 1789. pronašao galvanski elektricitet i nazvao ga "životinjskim magnetizmom". Njegovo ime nose mnogi instrumenti i oznake u elektromagnetizmu i elektrotehnici.

1772 - Rođen je Joakim Vujić, književnik i prevodilac. Joakim Vujić je bio učitelj, književnik, putopisac, ali pre svega, prvi organizator pozorišne umetnosti u Srbiji. Prevodio je, glumio, bio reditelj, scenograf, tehničar koji pomera zavesu, štampa plakate... U Mađarskom pozorištu u Pešti je 1813. godine prikazao prvu pozorišnu predstavu na srpskom jeziku "Kreštalice". Putovao je, i u svakom mestu gde su živeli Srbi, Temišvaru, Novom Sadu, Aradu, Segedinu i Pančevu osnivao pozorišne trupe. Na poziv kneza Miloša odlazi u Kragujevac, gde 1835. godine otvara "Prvi knjažesko-serbski teatar" i postaje njegov direktor. U ovom dvorskom teatru predstave su igrane samo u prisustvu Miloša Obrenovića. Prvu srpsku profesionalnu teatarsku družinu "Leteće diletantsko pozorište" Vujić je osnovao u Novom Sadu 1838. godine. Narodno pozorište u Kragujevcu nosi njegovo ime, kao i susreti profesionalnih pozorišta Srbije.

1828 - Rođen je ruski pisac Lav Nikolajevič Tolstoj, jedan od najvećih književnika u istoriji. Prva dela je napisao na Kavkazu, gde se kao dobrovoljac borio protiv Turaka. Posle Krimskog rata, u kojem je bio oficir, povukao se na porodično imanje u Jasnu Poljanu. Razobličavao je teško društveno stanje u Rusiji, pisao protiv braka iz interesa, nepravednih sudova, rata, licemerja crkvenih zvaničnika, plemstva, carskog samodržavlja. Slikao je bedu seljaštva. Ruska crkva ga je ekskomunicirala. Umro je 1910. odbivši prethodno da se izmiri s Crkvom. Dela: romani "Rat i mir", "Vaskrsenje", "Ana Karenjina", pripovetke "Sevastopoljske priče", "Kozaci", "Otac Sergije", "Krojcerova sonata", "Hadži-Murat", "Narodne priče", drame "Živi leš", "Carstvo mraka", "Svetlost u tami svetli", studije "Šta je umetnost", "Moja ispovest", "U čemu je moja vera", "Ne mogu da ćutim!", "Pa šta da radimo?", memoarsko delo "Detinjstvo, Dečaštvo, Mladost".

1898 - Umro je francuski pisac Stefan Malarme, preteča simbolista. Znatno je uticao na na naredne generacije francuskih literata. Dela: "Popodne jednog fauna", "Pesme i proza".

1923 - Obavljen prvi noćni let u istoriji svetskog vazduhoplovstva na liniji Pariz - Beograd - Bukurešt - Istambul.

1976 - Umro je kineski revolucionar i državnik Mao Cedung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu. Prve jedinice kineske Crvene armije stvorio je s Ču Deom 1931, a rukovođenje partijom je preuzeo 1935. U oktobru 1934. s Čuom je poveo "Dugi marš" svojih jedinica, što se pokazalo odlučujućim u građanskom ratu protiv pristalica Čang Kaj Šeka (kineski nacionalisti) i u borbama protiv japanske okupacione armije. I u vreme kada je staljinizam bio odbačen u Sovjetskom Savezu ostao je dosledan njegovoj viziji komunističkog sistema.

2003 - Umro je američki nuklearni fizičar Edvard Teler, nazvan "ocem hidrogenske bombe", jedan od najistaknutijih fizičara 20. veka. Doktorirao je 1930. u Lajpcigu, gde je s Vernerom Hajzenbergom uspostavio temelje nuklearne fizike. Zaintrigiran hidrogenskom fuzijom, u radu na tom oružju učestvovao je do 1952. godine kada je u Pacifiku testirana prva "H-bomba".

Izvor: Zanimljive informacije