петак, 1. март 2013.

Na današnji dan: 01.03.

293. - Sirmium (Sremska Mitrovica) proglašen za jednu od četiri prestonice Rimskog Carstva.

1498. - Na putu ka Indiji, portugalski moreplovac Vasko da Gama kao prvi Evropljanin iskrcao se na obale sadašnje afričke države Mozambik.


1562. - Francuski rimokatolici su, s blagoslovom Vatikana, najbrutalnije pobili oko 1.200 hugenota (francuski protestanti kalvinisti), izazvavši religiozni rat koji je trajao do 1598.

1565. - Zvanično osnovan Rio de Žaneiro.

1809. - Švedska je, kao prva zemlja u svetu, uspostavila ombudsmana, lice koje vrši nadzor nad radom organa uprave i javnih službi, a postavlja ga parlament. Prvi ombudsman bio je Lars Avgust Manerhajm.

1810. - Rođen je poljski kompozitor i pijanista Frederik Šopen, nazvan "pesnik klavira", koji je u vrhunskom romantičarskom maniru komponovao gotovo isključivo klavirsku muziku. U kompozicijama se obilato koristio elementima poljske narodne muzike. Iz Poljske je 1830. otišao u Francusku, ne sluteći da više neće videti otadžbinu. Dela: dva koncerta za klavir i orkestar, oko 170 sonata, mnoštvo poloneza, mazurki, valcera.

1815. - Francuski car Napoleon I iskrcao se na obalu Francuske, tri dana pošto je sa grupicom sledbenika napustio mediteransko ostrvo Elba na kojem je bio zatočen pošto je primoran da abdicira u aprilu 1814. Ubrzo je trijumfalno ušao u Pariz i povratio vlast, čime je počela njegova druga vladavina poznata kao "100 dana", okončana u junu 1815. vojnim porazom kod Vaterloa.
1872. - U planinskom području Jelouston u SAD osnovan je prvi nacionalni park u svetu.
1886. - Rođen je austrijski slikar i pisac Oskar Kokoška, jedan od najistaknutijih predstavnika ekspresionističkog slikarstva. U toku Drugog svetskog rata radio je velike kompozicije naglašeno humanističkog sadržaja. Književna dela: drame "Ubica, mada žena" i "Trnov žbun u plamenu", pisane su ekspresionističkim stilom i kritika ih nije visoko ocenila.
1891. - Rođen je Stanislav Vinaver, jedan od najznačajnijih protagonista moderne srpske književnosti posle Prvog svetskog rata. Autor je Manifesta ekspresionizma i pokretač mnogih zajedničkih poduhvata mladih pisaca, a bio je i novinar, feljtonist, polemičar i prevodilac. Najpopularnijim njegovim delom smatra se "Pantologija novije srpske pelengirike" (1922) u kojoj je parodirao "Antologiju novije srpske lirike" Bogdana Popovića.
1896. - Ratnici abisinskog negusa (cara) Menelika II do nogu su potukli italijanske trupe kod Adue, posle čega je Italija morala da prizna nezavisnost Etiopije, koju je godinama pokušavala da pretvori u svoju koloniju. Hiljadugodišnje etiopsko carstvo uspelo je da se održi i izgubilo je suverenost samo u kratkom periodu 1936-1940 kada je bilo sastavni deo Italijanske Istočne Afrike.
1941. - Bugarska je u Drugom svetskom ratu pristupila Trojnom paktu i već 2. marta 1941. u nju su preko Rumunije počele da ulaze nemačke trupe. Revanšistička politika Bugarske još više je tada usmerena protiv Jugoslavije, prema kojoj je imala teritorijalne pretenzije.
1954. - SAD su saopštile da su na pacifičkom ostrvu Bikini izvele prvu probu hidrogenske bombe.




1966. - Posle tri i po meseca leta, na Veneru se spustila sovjetska "Venera III", prvi vasionski brod koji je prispeo na neku drugu planetu.

2005. - Umro je agent izraelske obaveštajne službe Mosad Piter Malkin, koji je na ulici u Buenos Ajresu 1960.  godine uhvatio nacističkog zločinca Adolfa Ajhmana zaduženog za ostvarenje Hitlerovog Konačnog rešenja jevrejskog pitanja.

2006. - Objavljeno je bankrotstvo nekadašnjeg giganta sovjetske autoindustrije - fabrike "Moskvič". Dugovi "Moskviča" od jedne milijarde dolara onemogućili su dalju proizvodnju automobila i rezervnih delova. Moskovska fabrika automobila osnovana je 1930. godine kao filijala fabrike "Gorki", a serijsku proizvodnju prvih modela legendarnih "Moskviča" pokrenula je 1947. godine. Krajem osamdesetih godina proizveden je četvrtomilionski "Moskvič".

Нема коментара:

Постави коментар